Page images
PDF
EPUB

E donador lo rey 'N-Anfós
En Diego que tan fo pros
E Guidrefé de Gamberés
El comte Ferran lo cortés
E sos fraires tan ben aprés,
Qu'ieu non poiria dir lo cart...
E silh que veníon per Foys
Aqui trobávon un senhor
Adreg e plazen donador,
Si co dizían totz lo mons.
E al Vernhet un Ponson gay
I trobaretz, pros e veray
'N-Arnaut de Castelnou tostemps.
Aqui trobaretz totz essemps
So c'a cortés baró se tanh,
En R. Gaucelm Adestanh
E de tot mal (?) fait a Pinós
E trobaretz e bautz e pros.

A Cardona 'N Guillem lo ric

E en erguelh (12), per qu' ieu vos dic,
Assatz barós pros et espertz.

E al Castelvielh fo N' Albertz,
Us cavayers mot coratjós

E entorn luy d'autres barós

A totz bes far francx et arditz.

E si non aguésson (*) auzitz

Cals fo 'N Guillems sel de Moncada,
Pogratz far aital matinada,
Mot fora corteza d' auzir.
Mas vos non poiriatz sofrir
A mon semblan tan lonc sermó,
E trop parlar met en tensó

So que mezura fay grazir;
Par qu'ieu vuel a Miquel venir
En Aragó et EN Garssia
Romieu que tanta cortezia

Fetz e d'Entensa 'N Berenguier
Que manten pretz fin et entier,

(12) B. propone: Urgel.

(*) Sería probablemente aguessetz.

Adreg e complit e veray.
E pueis de sai tornar vos ai
Lo comte qu' es a Castilhó
En Pos bo e so filh N' Ugó
A mantener pretz e valor.
E a Rocabertí senhor,

E 'N Jaufré que tan fo prezatz

Per mans locx e per mans regnatz,

On fóron per pretz enserratz;
E lur oncle pogratz trobar
A Vila de Mul, e Ramon
Atal baró que tot le mon
Non ac ab dos tans de poder
Que mielhs saupés pretz mantener,
Car anc un sol jorn no fon las.
Trobaretz savi e de solás

De mest nos EN Pos de Serveira;
Valen e de bona manieira,

A totz faitz valens et ysnels.

A Maurelhas et a Monelhs

E

per

d'autres locx que no-us dic
I fóron mant baró tan ric

Que nulha terra trobaretz (13)
Vas part ni tan non sercaretz
A nulhs bos faitz pus avinens...
Aisí o deuriatz saber

Per mot auzir e per parer
Cals fo 'l pros coms de Barsalona
E sos fils 'N-Anfós que tan bona
Valor saup aver totz sos jorns.
E aquestz fetz saber sos torns
E conoissens en son coratje.
Aquist conógron per paratje

Los mals e 'ls bos segon qu' ilh fero.
Et el temps d'aquestz se levero
Qu' ieu vos ai dig, li trobador
E soudadier e contador.....

Aquist fóron enamoratz

E bastion torneys e guerras

(13) El texto incorrecto en este y otros puntos dice: non trobe

ratz... sercaratz.

Per mans locx e per mantas terras
E volgro las donas cortezas,
Si come ja lo paires vostres.
E no portávan paternostres
Ni autre senha ab bel' onha
Mas per ma dona N' Escarronha
E per N' Amatieus del Palars
E per la dona d' En Gelmars,
La contessa d'Urgelh de lay,
E per NA Gensana de say,
Que fon de selas bonas gens
E fait' a Dieu onrat creaire,
Et establían mant perveire
E mant mostier a Dieu servir
Ses que no volgro obezir...

6 y 7.- PEDRO II. UN CABALLERO ARAGONÉS.

Muy joven comenzó á reinar y á combatir este monarca, si es cierto que sólo contaba diez y siete años cuando sucedió á su padre Alfonso II, puesto que en 1197 auxilió ya á Alfonso VIII en la guerra contra los infieles. En 1203 ó 4 se efectuó su casamiento con doña María hija de Guillermo de Montpeller y de la princesa imperial desdeñada por Alfonso II: enlace poco afortunado, al cual sin embargo debimos el señorío de Montpeller y el nacimiento de D. Jaime con tan extraordinarias circunstancias narrado por nuestros cronistas (V. Muntaner y en contra Hist. de Lang.). El mismo año de 1204, al parecer con intento de disolver su matrimonio, pasó de Provenza á Roma, donde se declaró feudatario del Papa y recibió el título de confaloniero, es decir alférez ó porta-estandarte de la Iglesia. En 1205 hospedó en Jaca al rey de Inglaterra con tan excesiva liberalidad que se vió luego obligado á imponer el nuevo tributo de mo

nedaje: hazaña que debió ser muy del gusto de los tro

vadores. Su verdadero título de gloria lo adquirió en las Navas de Tolosa; sabemos ya que por una empresa

muy diferente pereció en Muret el año siguiente de 1 213.

Se le atribuye la parte correspondiente de la tensión entre Guiraldo Borneil y un rey de Aragón. (Véase Alfonso II.)

B. P. 7225.

Be-m plaria, séigner reis

Ab que-us vis un pauc de lezer

Que-us plagués que-m diguessetz ver
Si-us cuiatz qu' en la vostr' amor
A bona dompna tan d' onor
Se com d'un autre cavallier;
E non m' en tengás per guerrier
Ans mi respondés frauchamen.
Guirautz de Borneil, s' ieu mezeis
No-m defendés ab mon saber
Ben sabés on voletz tener
Per so ben vos teng a follor
Se-us cuiatz que ma ricor
Vailla mens a drut vestadier;
Aissí vos pogratz un denier
Adesmar contr' un marc d'argen.
Si-m sal Dieu, séigner, mi pareis
De dompna qu' enten é valer
Que ia non failla per aver
Ni de rey ni d' emperador,
Non fassa ia son amador,

So m' es vis, ni no ill a mestier
Car nos ric home sobraussier
Non vóllen...

Guirautz e, non está genseis
Si 'l ric sap onrar ni temer
Si donz el cor ab la poder
Li josta, co 'l te per seignor,
Preza 'l donc menz per sa valor
S'é mal no 'l troba sobrier:
Ja sólon me dire reprobier
Que cel val mais e mills pren...
Guirautz, anc trop ric no-m despeis,
En bona domna conquerer
Mas en s'amistat retener

Met ben la forsa e la valor
Si 'l ric se fan galiador,

E tan non ámon huei com er
De mi non creas lausenguier
Qu' eu am las bona finamen.....
Guirautz, hoc ben d' amor leugier
Mas a mi no-m dones parier

Qu' ieu n' ai guazaignat per cen.

Fué probablemente uno de los caballeros aragoneses que acompañaron en 1213 al rey Pedro (acaso Hugo de Mataplana), el autor de una composición en que, á la manera de otras del mismo género, el trovador dialoga con un ave mensajera (1).

Golondrina, tu canto me enoja; ¿qué quieres, qué buscas, pues no me dejas dormir?... No dormí desde que salí de Monda y puesto que no me traes ni saludos ni mensaje de mi Buena Esperanza, no comprendo tu lenguaje.—Señor amigo, contesta la golondrina, he venido aquí para veros según el deseo de mi señora, y si ella fuese como yo golondrina, bien hace dos meses que estaría á vuestro lado, mas como no conoce el país ni el camino, me ha enviado aquí para tener nuevas de vuestro viaje.-Golondrina, mejor os hubiera debido

(1) Arondeta de ton chantar m' aer-Que vols? que quier? que no-m laissei (laissés ?) dormir, —Envian (sic) mas non sai que responda-Qu'ei (1. eu) non foisson (1. fei son) d' aquei pasei Monda, -E car no-m diz e salud e mesage-Del bon esper non enten ton laguatge. Signer amic vos a (a vos?) sa-m fe venir-Per vos vezer que ma domna dezir-E s' ella fos aissí com eu aronda-Bend (sic) a dos més qu'il fora a l'esponda-E car no sa lo pais ni lo viatge (usatge?)-M' en vieec (M' enviec?) zai saber vostre viatge.-Arondeta meil de (te?) degr' acoillir-É plus onrar e anar (amar?) e servir-Sel Deu vos sal qui tot lo mon aronda-Qui formet cel e terra e mar preonda-Es' eu ai dit ver vos nul vilanatge -- Per merces (mercé-us?) prec que no-m torn a dampnatge.-...-Arondeta del roi non (no-m) posc partir-C' a Tolosa non convegna seguir-Mas yo sapchai (sic) mon ior don cui qu' en gronda-En mei la pau (lo pon?) de l' aygua de Garonda-Deroncarai devan mi (?) en l'erbetge-E non cuit dir orgoill ni vassalatge.-Signer amic Deu vos lais e emplir-Vostre talant c' a mi non poc faillir-Can m' en irai que no-m ardo ne-m ronda-E quant sabrai que sei (estraing regnatge?)-Ben l' er a cor greu ésser e salvatge.-Texto muy alterado.

« PreviousContinue »